۱۳۹۳ مرداد ۱۷, جمعه

قرآن "خدایِ‌ اسلام" را مکّارترین مکّاران می‌نامد!!!







  یکی از مغالطات معروف، مغالطه ای است به نام "اشتراک لفظ". در این نوع مغالطه، افراد سعی می کنند که کلمه ای که معناهای مختلفی دارد را در یک معنای خاص که مورد نظر خودشان است، تفسیر کنند.

  مثال بارز این امر در سخنان اسلامستیزان، این عبارت از قرآن است: "انّ الله خیر الماکرین". اسلامستیزان نظر به اینکه، در این جمله از قرآن، فرصت را برای فریبکار نامیدن خدای قرآن، مناسبت دیده اند، سعی می کنند با توسل برخی لغتنامه ها که مکر را به معنای حیله و نیرنگ گرفته اند، و بعد هم با "معتبرترین لغتنامه ها" خطاب کردنِ این لغتنامه ها، که البته اکثراً عربی به انگلیسی هستند، نشان بدهند که در اسلام، خدا حیله گرترینِ حیله گران است، ولی گذشته از اینکه اکثر این لغتنامه ها، چندان هم معتبر نیستند، حقیقت این است که مکر و کید، در لغتنامه های معتبر عربی، معانی مختلفی دارند و با توجه به جمله باید معنای کلمه را سنجید. مکر و کید، چنانکه در ادامه خواهد آمد، گذشته از حیله و نیرنگ، به معنای طرح ریزی کردن و چاره جویی نمودن نیز می باشد، که این افراد این بخش از لغتنامه ها را حذف می کنند و وقتی ما به این حقیقت اشاره می کنیم، می گویند که ما نیز در حال مکر و حیله و نیرنگ هستیم!! در ادامه خواهیم دید که حتی لغت شناسان غیرمسلمان هم به این مسئله اشاره کرده اند که مکر فقط به معنای حیله گری و نیرنگ نیست، بلکه در معانی مثبت نیز به کار رفته است.

  البته گاهی هم این افراد از تفاسیر عربی برای ما سند می آورند که مکر در اصل به معنای سعی برای فساد و اقدام به فریبکاری است. در پاسخ به این افراد عرض می کنیم که "خر" هم در اصل به معنای بزرگ است، ولی این باعث نمی شود که این "معنای اصلی" مانع از توجه ما به معانی دیگر این کلمه بشود و اگر کسی شما را "خر" خطاب کند، شما ابداً حس نخواهید کرد که منظورش این است که شما فرد بزرگ یا بزرگواری هستید! پس حتی اگر به زعم این لغت شناسان، معنای اصلی مکر فریبکاری و حیله باشد، این کلمه معانی دیگری نیز دارد که باید به آن معانی توجه نمود و اگر خدا یکی از ماکرین است، باید دید که ماکر در اینجا به چه معناست، که خدا در بین ماکرین، مهتر و بهترین دانسته شده است.

  نکته ای دیگر که این افراد به آن اشاره کرده اند این است که مکر در خودِ قرآن هم برای کافران در معنای حیله و نیرنگ به کار رفته است، و نتیجه می گیرند که وقتی قرآن خدا را خیرالماکرین می نامد باید منظورش همین معنا باشد! در پاسخ عرض می کنیم که این قاعده را خودتان برای خودتان ساخته اید. شما هم در طول شبانه روز، از واژه هایی که معانی مختلفی دارند، استفاده می کنید و دلیلی ندارد که همیشه یک معنای خاص از کلمه مد نظرتان باشد. مثلاً ممکن است یک جا بگویید: «من به صعود به قله یخچالها علاقه دارم.» و در جای دیگر بگویید: «مقداری مواد غذایی خریدم و در یخچال گذاشتم.» حال آیا منطقی است که کسی بگوید که شما باید هر دو بار در یک معنای یکسان از کلمه "یخچال" استفاده کرده باشید؟! لذا قرآن می تواند در جایی از مکر به معنای نیرنگ و حیله استفاده کند و در جایی دیگر، مکر را در معنایی مثبت به کار ببرد که در این مورد توضیح خواهیم داد.

  اکنون به توضیح یکی از سایتهای اسلامی در این مورد می پردازیم:

  در کتاب مفردات "راغب" مى‏خوانیم: "المکر صرف الغیر عما یقصده"، یعنی «مکر این است که کسى را از منظورش باز دارند» (اعم از اینکه منظورش خوب باشد یا بد). در قرآن مجید نیز گاهى "ماکر" با کلمه "خیر" ذکر شده مانند: "وَ اللَّهُ خَیرُ الْماکرِینَ" (خداوند بهترین چاره‏جویان است) و گاهى" مکر" با کلمه "سیئ" آمده‏ است مانند:" وَ لا یحِیقُ الْمَکرُ السَّیئُ إِلَّا بِأَهْلِهِ" (نقشه و اندیشه بد جز به صاحبش احاطه نخواهد کرد).[1] بنا بر این منظور از آیاتی که "مکر" را به خدا نسبت مى‏دهد این است که دشمنان با طرحهاى شیطانى خود مى‏خواستند جلو دعوت الهى را بگیرند اما خداوند براى حفظ جان پیامبر خود و پیشرفت آیینش تدبیر کرد و نقشه‏هاى آنها نقش بر آب شد و همچنین در موارد دیگر.

  گذشته از توجیه زبان شناسانه فوق، حتی اگر مکر را به معنی خدعه و فریب بگیریم نیز، می توان آنرا ، به معنای بازگرداندن مکر آنها به خودشان و در واقع مجازات مکر ایشان دانست، چنانکه پدر لویس معلوف، زبان شناس مسیحی عربزبان که کشیش نیز بوده است، در معنای "مکر الله فلاناً" می گوید: «خدا پاداش نیرنگ زدن فلانی را داد.»[2]

[1] سوره فاطر، آیه 43.
[2] المنجد، ج2، ص1820، ذیل واژه «مکر».



  پس هم از یک زبان شناس معتبر عربزبان و غیرمسلمان، لویس معلوف در کتاب المنجد، و هم از یکی از معتبرترین لغت شناسان عربی-اسلامی، راغب در کتاب مفردات، سند آوردیم که مکر، همیشه به معنای بدی به کار نمی رود و وقتی برای خدا به کار می رود باید معنای خوب آن مد نظر باشد.

  حال ممکن است سؤال شود که چرا باید فکر کنیم که قرآن وقتی الله را خیرالماکرین می خواند، منظورش معنای مثبت مکر است و معنای منفی آنرا مد نظر ندارد؟ در پاسخ عرض می کنیم که اولاً به صرف اینکه این واژه دو معنای مثبت و منفی دارد و ممکن است که معنای مثبت مدّ نظر بوده باشد، شبهه بر طرف می شود و نمی توان گفت که قرآن الله را فریبکار دانسته است، زیرا نمی توان با یقین گفت که معنای منفی مدّ نظر بوده است، و ثانیاً با توجه به اینکه خود قرآن می فرماید که اسمهای خوب برای خداست: «له الأسماء الحسنی»(سوره حشر، آیه 24) و همچنین بر اساس براهین عقلی، خدا کمال مطلق است، باید مکر را فقط در معنای مثبتِ آن، به خدا نسبت بدهیم.


  اما سؤالی که برای برخی ممکن است در مورد یکی از آیات مربوط به مکر خدا، ایجاد شود، این است که منظور قرآن از این آیه چیست: أَفَأَمِنُواْ مَكْرَ اللّهِ فَلاَ يَأْمَنُ مَكْرَ اللّهِ إِلاَّ الْقَوْمُ الْخَاسِرُونَ (الاعراف ۹۹) ترجمه: آیا از مَکْر الله ایمن شدند؟ کسی از مَکْر الله ایمن نیست،‌ مگر قوم زیان‌کار. در پاسخ عرض می کنیم که ایمن بودن در اینجا، به معنای در امنیت بودن نیست، بلکه به معنای احساس امنیت کردن است. قرآن می فرماید که فقط افراد زیانکار در برابر طرح و مجازاتی که از سوی خداست، احساس امنیت می کنند.